مقدمه
در ادامه بررسی فناوری‌های تحول آفرین در تکامل صنعت فین‌تک، در این شماره فناوری بلاک‌چین را بررسی می‌کنیم. بلاک‌چین به زبان ساده یک دفتر کل مشترک، باز و غیرقابل تغییر است که فرآیند ثبت تراکنش‌ها و ردیابی دارایی‌ها را در یک شبکه تجاری تسهیل می‌کند.
بلاک‌چین در فین‌تک
صنعت فین‌تک در حال تجربه تأثیر بنیادین فناوری بلاک‌چین در ایجاد درآمد بیشتر، بهبود تجربه کاربر نهایی، فرآیند تحویل، کارایی و کاهش ریسک‌ها در عملیات تجاری و در مجموع تکامل عملیات مالی است. فین‌تک سعی دارد به کمک این فناوری تحول‌آفرین، بر چالش‌های رایج مانند انحراف از اهداف، چرخه‌های جذب سرمایه طولانی و زیان‌های فزاینده غلبه کند.
اندازه بازار بلاک‌چین در فین‌تک ۲.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ ارزش‌گذاری شد و پیش‌بینی می‌شود که اندازه بازار بلاک‌چین در فین‌تک از 3.2538 میلیارد دلار در سال 2024 به 50.7 میلیارد دلار تا سال 2032 رشد کند.
قراردادهای هوشمند
در سال 2016، کنسرسیوم مالی R3 و بانک‌های عضو آن، نمونه‌های اولیه تأمین مالی تجارت را تکمیل کردند که از قراردادهای هوشمند برای پردازش معاملات فاکتورینگ و اعتبار اسنادی استفاده می‌کردند. قراردادهای هوشمند دارای اهرم بالایی در مکان‌هایی هستند که سپرده‌گذاری زیاد است. همچنین بهترین راه حل مشکلات حقوقی میان فریلنسرها و کارفرمایان از طریق قراردادهای هوشمند است. قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک‌چین می‌توانند با شرایط توافق‌نامه شفاف آن جریان پیدا کنند و پرداخت‌های مکرر هر ماه یا سال را ممکن سازند. قرارداد مرحله بعدی اقدام را تنها در صورتی آغاز می‌کند که هر دو طرف متقاعد شوند، بنابراین اختیار کامل را به خریدار و فروشنده می‌دهد.
مدیریت زنجیره تامین
بلاک‌چین یک پلتفرم شفاف و ایمن برای مدیریت زنجیره تامین فراهم می‌کند و به ذینفعان اجازه می‌دهد اصالت و جابجایی کالاها را ردیابی و تأیید کنند. با ثبت هر تراکنش در بلاک‌چین، از تولید تا تحویل، شرکت‌ها می‌توانند شفافیت را افزایش دهند، تقلب را کاهش دهند و از رعایت مقررات اطمینان حاصل کنند. فناوری بلاک‌چین در خدمات توسعه اپلیکیشن فین‌تک نیز امکان ردیابی فوری را در صورت فراخوان محصول یا مشکلات کیفیت فراهم می‌کند.
پرداخت های مکرر و تسویه سریع و ایمن
درتجارت سازمانی(B2B)، پرداخت‌ها معمولاً 3 تا 4 روز طول می‌کشد، که امروزه بسیار آزاردهنده است. واسطه‌ها در این فرآیند به مدارک وابسته هستند، که چرخه فروش را حتی بیشتر به تأخیر می‌اندازد. فناوری بلاک‌چین با ایجاد یک دفترکل غیرمتمرکز برای تراکنش‌ها، می‌تواند سرعت پردازش تراکنش‌ها را تسریع نماید.
موسسه اکسنچر تخمین می‌زند که نقش فناوری بلاک‌چین در تسویه بانکی می‌تواند سبب صرفه‌جویی 10 میلیارد دلاری شود. بورس اوراق بهادار استرالیا پروژه‌ای را برای انتقال فرایند تسویه معامله به یک سیستم بلاک‌چین اجرا کرده است.
طبق گزارش منتشر شده توسط مک کینزی، حدود 2.5 میلیارد بزرگسال به خدمات بانکی دسترسی ندارند، که تقریباً برابر با نیمی از جمعیت بزرگسال جهان است. اما بخش قابل توجهی از این گروه‌ها اکنون به گوشی‌های هوشمند مجهز شده‌اند و از همین طریق و به کمک فناوری بلاک‌چین قادر به انجام عملیات پرداخت خواهند بود و به اعتبار خرد دسترسی خواهند داشت.
پلتفرم‌های مبادله DeFi سیستم‌های مبتنی بر بلاک‌چین هستند که به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی، ارزهای دیجیتال و سایر دارایی‌های دیجیتال را معامله کنند و یا قرض و وام بدهند.
وام‌دهی کریپتو
وام‌دهی کریپتو یک فرآیند وام‌دهی جدید، کارآمد و شفاف است. وام‌گیرندگان می‌توانند دارایی‌های رمزنگاری خود را به عنوان وثیقه برای دریافت وام مبتنی بر فیات یا استیبل کوین نگه دارند در حالی که وام‌دهندگان دارایی‌های مورد نیاز برای وام را با نرخ بهره از پیش توافق شده به آن‌ها ارائه می‌دهند.
رسیدگی به مطالبات بیمه
بلاک‌چین با تأیید خودکار، کاهش کاغذبازی و افزایش شفافیت، پردازش ادعاهای بیمه را ساده و تسریع می‌کند. از طریق قراردادهای هوشمند، بیمه‌شدگان می‌توانند ادعاهای خود را ارسال کنند و فرآیند می‌تواند به طور خودکار در برابر شرایط از پیش تعریف شده تأیید شود. این اتوماسیون زمان پردازش را کاهش و دقت را افزایش داده و تجربه کلی مشتری در صنعت بیمه را بهبود می‌بخشد.
بهبود تنظیم‌گری
شرکت‌های فین‌تک به منظور انطباق‌های نظارتی، شامل ردیابی هر تراکنش تایید شده و ثبت تمام اقدامات انجام شده توسط افراد مرتبط، به فناوری بلاک‌چین تکیه می‌کنند تا تنظیم‌گران نیازی به تایید صحت سابقه و چک اسناد اصلی نداشته باشند.
هویت دیجیتال
اگرچه بانک‌ها چک‌های KYC و AML سخت‌گیرانه دارند، اما بی‌خطا نیستند و تعداد حساب‌های جعلی همچنان در حال افزایش است و ردیابی اکانت‌های متقلب بسیار دشوار و پیچیده است. بلاک‌چین می‌تواند به سیستم هویت دیجیتال کمک کند. مشتریان می‌توانند یک بار اعتبارسنجی را انجام دهند و سپس از آن برای انجام معاملات در سراسر جهان استفاده کنند.
حسابرسی
فرآیند حسابرسی و تشخیص ناسازگاری‌های صورت‌های مالی نه تنها ماهیت پیچیده‌ای دارد، بلکه آهسته و زمان‌بر است. با این حال، این فرآیند با بلاک‌چین آسان‌تر و کوتاه‌تر می‌شود. از طریق این فناوری، می‌توان رکورد داده‌ها را مستقیماً به دفتر کل غیرمتمرکز(Decentralized ledger) اضافه کرد تا روشی کارآمد برای ذخیره شدن و ارتقای داده‌ها امکان‌پذیر باشد.
مدیریت دارایی
بازارهای سرمایه، شرکت‌های سهام خصوصی و صندوق‌های املاک و مستغلات تحت فشار فزاینده‌ای برای مدیریت ریسک‌های بدهی، اتخاذ تصمیمات پویاتر و همگام شدن با مقررات دائماً در حال تغییر هستند. راه‌کارهای مبتنی بر بلاک‌چین از قبیل راه‌اندازی صندوق‌های خودکار، درگیر کردن ذینفعان از طریق دارایی‌ها و خدمات دیجیتالی شده، دیجیتالی کردن پرتفوها و دارایی‌ها برای دسترسی بیشتر به بازار و نقدینگی، و سایر حقوق و تعهدات سهامداران در دارایی‌های دیجیتال می‌توانند به طور موثر فرآیندهای مدیریت دارایی را ساده کنند.
تامین مالی جمعی
فرآیند تامین مالی جمعی به معنای جمع‌آوری سرمایه خرد افراد و سرمایه‌گذاری کلان است که معمولا به صورت آنلاین صورت می‌گیرد. بلاک‌چین از طریق انتشار و عرضه عمومی توکن و سایر رویکردها، فرآیند جذب سرمایه را در مقایسه با مدل‌های سنتی تامین مالی، شفاف و بسیار سریع می‌کند.
